Onderstaand behandelen we de veel gestelde vraag "Hoe beitels slijpen" en leer je hoe je met de hand je houtbeitels scherp kunt maken en houden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een Japanse water-slijpsteen, van het merk King® van de firma Matsunga, met twee verschillende zijden, een zogenaamde combinatie slijpsteen. De roodbruine zijde met korrel 1000 is om te slijpen, de lichte zijde met korrel 6000 is om te wetten en te polijsten.
Iedere keer dat je de slijpsteen wilt gaan gebruiken moet deze eerst 4 - 5 minuten in water worden gelegd, zodat de steen zich vol kan zuigen. Het water fungeert als glijmiddel en voorkomt dat de steen te snel dichtslibt met metaaldeeltjes. Zorg tijdens het slijpen voor voldoende (liefst stromend) water op de steen en gebruik een ondergrond met anti-slip, bijvoorbeeld een siliconen bakmat, om te voorkomen dat de slijpsteen tijdens het slijpen gaat schuiven.
Begrippen
Vouw: de schuine kant van het beitelblad, geslepen onder een slijphoek van 25° - 30° graden.
Rug: de vlakke kant van het beitelblad
Snede: het scherpe deel van het beitelblad, deze ontstaat door de ontmoeting van de vouw en de rug.
Slijpen: materiaal afnemen aan de vouwzijde waardoor er aan de rugzijde een braam ontstaat.
Wetten: materiaal afnemen aan zowel de rug- als de vouwzijde om de braam te verwijderen.
Polijsten: de vouw en snede spiegelglad maken.
Slijpen
Houd bij het slijpen, de beitel onder de juiste slijphoek (1) en zorg ervoor dat de gehele vouw contact heeft met de slijpsteen. Maak vloeiende bewegingen, met enige kracht, in de lengterichting over de steen. Maak gebruik van het gehele oppervlak van de slijpsteen om spoorvorming in de steen te voorkomen. Verminder de druk naarmate de snede fijner wordt.
Als er over de gehele breedte van de beitel aan de rugzijde een braam is ontstaan is er voldoende materiaal afgenomen en is de beitel geslepen.
Wetten
De beitel wordt gewet aan de zijde van de beitel waar de braam zich bevindt. Na het slijpen wordt dus allereerst de rugzijde (2) van de beitel gewet door deze vlak op de steen te plaatsen en 4 - 6 keer in beide richtingen over de steen te bewegen. Hierdoor wordt de braam overgezet naar de vouwzijde van de beitel.
Zorg dat de rug van de beitel contact houdt met de steen om te voorkomen dat de beitel "over de kop" wordt gewet en er aan de rugzijde ook een vouw ontstaat.
Als de braam, door het wetten, over de gehele breedte naar de vouwkant is overgezet, de beitel omkeren en de vouw (1) wetten op dezelfde manier als bij het slijpen. Als de braam over de gehele breedte naar de rugzijde is overgezet, de rugzijde (2) weer wetten, dus om en om de rug en de vouw van de beitel wetten totdat er geen braam meer over is.
Polijsten
Door de hoge korrel (grote fijnheid) van de gebruikte slijpsteen wordt tijdens het wetten de beitel direct gepolijst. Het is in dit geval niet meer nodig om de beitel te polijsten. Door het polijsten wordt het staal spiegelglad en daardoor vlijmscherp.
De scherpte controleren
De scherpte van de beitel kun je controleren door de beitel met de rugzijde vlak op je onderarm te leggen en heel voorzichtig tegen de groeirichting van je haren in te bewegen. Als de beitel scherp genoeg is snijdt deze, als een scheermes, zonder moeite je haren af.
Als het niet direct lukt om je beitels scherp te krijgen, blijf oefenen, want ook hier geldt "Oefening baart kunst".