Martien Hontelez, bij het schrijven van dit verslag 56 jaar, heeft zijn werkplaats in het plaatsje Ellecom dat verscholen ligt aan de oostelijke rand van de Veluwezoom. In een schuur, achter het huis van een vriend, maakt hij monochords en klanktafels.
Martiens vader had, naast zijn werk als hoofdonderwijzer, als hobby houtbewerken en zelf heeft Martien ook altijd al getimmerd en verbouwd. Twee en een half jaar geleden heeft hij de werkbank van zijn vader opgeknapt en deze gebruikt hij nu in zijn eigen werkplaats. Martien droomt ervan om op een keer zijn eigen meubelmakerswerkbank te maken.
Na het afronden van de opleiding bosbouw in Velp heeft Martien als docent ecologie gewerkt bij de Hogeschool Wageningen, daarnaast heeft hij een opleiding gevolgd tot klanktherapeut. Martien zingt en bespeelt meerdere muziekinstrumenten waaronder gitaar en sitar en geeft workshops in het bespelen van de Tanpura, een Indiaas snaarinstrument, en het Indiase harmonium en is werkzaam als klanktherapeut.
Martien wilde graag zelf klanktafels gaan bouwen maar daarvoor miste hij de benodigde kennis van het fijne houtbewerken. Tijdens zijn werk als docent is hij 2 keer overspannen geraakt en in overleg met zijn werkgever heeft hij in 2014, als omscholingstraject, de praktijkopleiding meubelmaken gevolgd bij De Schrijn.
De sfeer van de werkplaats achter de boerderij, de diversiteit aan docenten en de spirituele achtergrond van De Schrijn, wat hij herkende in een organisch vormgegeven tafel, heeft hem doen besluiten om te kiezen voor de praktijkopleiding bij De Schrijn.
Zijn keuze voor de praktijkopleiding motiveerde hij als volgt: “Mijn handvaardigheid en kennis van het fijne houtbewerken wil ik verbeteren in verband met het opzetten van een muziekinstrumentenmakerij”.
Door het vele herhalen van de vaardigheden, zoals het schaven met de hand en het zagen en steken van de rijen zwaluwstaarten voor zijn gereedschapskist, heeft Martien met meer geduld en met grotere nauwkeurigheid leren werken. Tijdens de opleiding heeft hij zich technieken eigen gemaakt, zoals houtverbreden en passende verbindingen maken, waar hij in zijn werk nog geregeld gebruik van maakt. Daarnaast heeft hij een beter begrip gekregen van de eigenschappen van hout waar je echt rekening mee dient te houden, zoals uitzetten en krimpen.
De klanktafel die Martien bouwt is een soort massagetafel waarop iemand liggend plaatsneemt. De klanktherapeut bespeelt de snaren onder de tafel waardoor de klanken, rijk aan boventonen, hun weldadige invloed verspreiden.
Voor het klankgedeelte van de tafels gebruikt Martien speciaal Zwitsers Berg Fichte, hout van de fijnspar dat groeit in de bergen. Door rekening te houden met de maanstand bij het rooien van de bomen is de stabiliteit van dit hout optimaal, wat erg belangrijk is bij het bouwen van muziekinstrumenten. Informatie over Mondphasenholz vind je op de Duitstalige editie van Wikipedia.
Het hout van de fijnspar wordt verlijmd tot dunne bladen die op een raamwerk worden gelijmd. Door de bespanning met snaren komt er op het raamwerk een trekkracht te staan van ongeveer 1000 kilogram, 20 snaren met ieder 50 kilogram trekkracht. Martien zou graag nog willen leren lamineren, zodat hij bolle vormen kan gaan maken die deze trekkracht beter kunnen opvangen. Naast het speciale Berg Fichte gebruikt Martien beuken- en esdoornhout dat hij, net over de grens, betrekt in Duitsland. Zijn muziekinstrumenten werkt hij af met plantaardige olie.
Voor zijn docent klanktherapie heeft Martien een klanktafel gebouwd, zie de foto’s in dit verslag. Op deze manier brengt hij zijn klanktafels onder de aandacht van leerlingen van zijn docent. Daarnaast geeft hij workshops Monochord bespelen. Martien hoopt dat de waardering voor de kwaliteit van zijn instrumenten, hem klanten zullen opleveren. Samen met zijn vrouw, die yoga lerares is, heeft Martien een ondernemersplan gemaakt om te onderzoeken hoe ze de komende jaren willen werken om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien.
Zijn werkzame leven heeft Martien zelf onderverdeeld in werken met hoofd, hart en handen: Hij is werkzaam als lifecoach en klanktherapeut, hij leert mensen spelen op het Indiaas harmonium en hij bouwt klanktafels en kleine series monochords.
Steeds vaker zien we dat oud-leerlingen van De Schrijn op geheel eigen wijze invulling geven aan hun talenten en kwaliteiten. De manier waarop Martien zijn liefde voor muziek en hout weet te combineren is daar een mooi voorbeeld van.
Marien Hontelez
Gauranga monochords & klanktafels
Ursula van Raesfeltlaan 26
6994 BC DE STEEG
Telefoon: 06 410 399 60
E-mail: info
nada-atman.nl
Website: www.nada-atman.nl/conc/index.php/instrumentenbouw
Erik Verkuil, april 2018