Ervaringen van een cursist meubelmaken

Hoe ik ben begonnen bij De Schrijn

Ik denk dat vele houtbewerkers of meubelmakers in spe toch iets hebben van hun vader of grootvader. Bij mij was dat zeker het geval, een grootvader die in de kelder van zijn huis een kleine werkplaats had met hand gereedschap en daar mooie dingen mee kon maken.

Toen ik eindelijk een huis kreeg waar ik de zolder kon gebruiken als werkplaats was eigenlijk het hek van de dam. Een collega op het werk presenteerde tijdens een grote bijeenkomst zijn hobby meubelmaken. Navraag leverde mij het adres op van De Schrijn, en na een oriëntatie ochtend heb ik me opgegeven voor de beginners cursus.

Basiscursus

Het doel van die cursus is het bij brengen van een aantal basis vaardigheden waar je in latere cursussen gebruik van kunt maken. Naast een eerste kennismaking met het vlakken van een groot blok iepenhout met een schaaf ga je al snel verder naar half hout verbinding, kruishout etc. De vaardigheden die je op deze cursus krijgt gebruik je bij de wat moeilijkere opdrachten in de volgende cursus. Wekelijks keek ik uit naar deze avond en heb met veel plezier de opdrachten gedaan.

Vervolgcursus

In deze cursus gebruik je esdoornhout om een kist te maken. De kist maak je met zwaluwstaart verbindingen dus iedereen staat driftig met hamer en bijtel de huizen uit te hakken. Hier gaan de basis vaardigheden verder met precies uittekenen van de huizen en staarten, recht zagen met Japanse trekzaag, gebruik van de beitels etc.

Ik heb de vaardigheden in deze cursus pas later weten te waarderen en zal verderop terugkomen op de zwaluwstaarten.

Gevorderden cursus

Gedurende deze cursus krijg je de mogelijkheid om je eigen ontwerp of gedachte spinsel te realiseren. Een aantal van de werkstukken die ik gemaakt heb zal ik hierna wat verder uitdiepen.

Machinale cursus

De machinale cursus, waar je veilig leert omgaan met de machines in de machinale, heb ik in de vroege avonduren gedaan. Ik begrijp waarom men deze cursus niet wil geven aan het einde van een dag werken, echter, ik had weinig andere mogelijkheden. Deze cursus laat je kennis maken met alle machines die je later nodig hebt om je eigen werkstukken te maken. Je maakt een tafeltje van iepenhout, wat ik daarna veel te dik in de olie heb gezet. Dus naast het machineren kom je ook in aanraking met de afwerking. Op dit moment dient het tafeltje in de studeerkamer als een printer tafel. Het past qua stijl nou niet bepaald in ons huis maar dat doet er niet toe, je leert weer een heleboel van het meubelmaken.

Zelfstandig meubelmaken

Na deze cursussen ben ik op donderdag avond verder gegaan met het maken van eigen werkstukken onder begeleiding van een instructeur. Al snel waren we als cursisten een hecht groepje wat op zeker moment het besluit heeft genomen dat elke cursist bij toerbeurt een donderdag avond iets moest bakken voor de groep. Bij aanvang van een nieuwe cursus werd een bakschema gemaakt, wie wanneer een taart moest bakken. In alle jaren is het slechts zelden voorgekomen dat iemand heeft vergeten om te bakken, we hebben wel twee mensen voor dezelfde avond gehad (daar was ik best wel goed in). Ik zal niet uitweiden over de kwaliteit, maar ik durf zeker te stellen dat de taart altijd opging.

De donderdag avonden heb ik altijd gebruikt om technieken te oefenen onder begeleiding van de instructeur (in mijn geval was dat Ralph Herbers). Tijdens de vele donderdag avonden heb ik het volgende geëxperimenteerd (slechts een selectie van de werkstukken die ik heb gemaakt):

Hout buigen door middel van lamineren

Ik had in een artikeltje een foto gezien van een salontafeltje wat gebruik maakte van 3 gebogen poten. Dat gaf me het idee voor een sidetable waarvan de poten dus aanzienlijk groter moesten zijn dan van de salontafel. Ik heb gebruik gemaakt van een papieren sjabloon, gemaakt van een aantal vellen flipoverpapier waar ik een kwart ellips op had getekend. Dit gaf me de hoogte van 80 cm en tevens een vlak stuk op de grond. Het papieren sjabloon heb ik gebruikt om een mal en een contra mal te maken van MDF. Daarbij kwam de ervaring van de instructeur goed van pas. Daarna heb ik een iepen balk met behulp van de lint zaag in smalle strips gezaagd. Elke strip is over de vlakbank en door de vandiktebank gegaan om uiteindelijk zo’n 8 mm dik te worden. Daarna hebben we 7 strips in de lijm gezet en in de mal vastgeklemd. Het ding leek wel een brontosaurus.

Dit heb ik in totaal drie keer gedaan, daarna was het verzinnen hoe ik de poten allemaal gelijk kon krijgen, dat is uiteindelijk via een mal op een plaatje multiplex gedaan, waarbij poot en mal beiden door de circelzaag zijn gegaan.

De tafel staat in de gang, en ik heb met heel veel plezier en trots het lamineren van iepenhout van geleerd.

Poppenwiegje

Gemaakt van esdoorn en Amerikaans notenhout. De spijltjes zijn met domino’s vastgezet. Natuurlijk moet zo’n wiegje schommelen. Dus netjes met een ellips een wat ronde onderkant gemaakt. Als je dat echter heel erg nauwkeurig doet dan krijg je een wiegje wat voor eeuwig blijft schommelen, dus wat afgevlakt. De stok waar het hemeltje moest hangen heb ik met een glijdend zwaluwstaartje verbonden met de achterkant zodat de stok netjes op het wiegje geschoven kon worden en eventueel voor vervoer weer snel eruit te halen was.

Schatkist

Ik wilde een kist maken voor beide dochters om alle nostalgische jeugd materialen in op te bergen. In een Amerikaans tijdschrift had ik een soort van schatkist gezien met een wat gebogen deksel. Wederom was dit zo’n werkstuk waar je ongelooflijk veel van leert. Ik kersen had gebruikt , dat werkt bijzonder prettig, is erg mooi, alleen moet je goed oppassen bij hoekjes ed. want die willen nog wel eens snel afbreken (denk aan het schaven ! ). Daarnaast bestond de deksel uit smalle latten gezaagd onder een op 1 decimaal nauwkeurige hoek.

Dat gaat heel goed op de zaagmachine van De Schrijn, hou rekening met een mal, omdat je de hoek aan beide zijden moet zagen en dat betekent dat het plankje goed gefixeerd moet zijn. Daarna moesten alle latjes verlijmd worden, wederom maak je een mal om dat goed te doen (zie foto). Dan moeten de beide uiteinden nog voorzien worden van een plank en die maak je dan met een vingerverbinding.

Zwaluwstaart bijzettafel

Tijdens een houtdag op Fort Vechten zag ik een klein bijzet tafeltje waarin de zwaluwstaart verbinding veel gebruikt was. Dit tafeltje samen met de Rietveld stoel gaf me de inspiratie om een zwaluwstaart bijzettafel te maken. Eerlijkheidshalve moet ik zeggen dat ik de zwaluwstaart verbinding eens wilde oefenen. Dus het tafeltje wat ik gemaakt heb bevat letterlijk overal de hoek van 9,5 graden. De foto hiernaast laat zien dat het bovenste blad en het onderste blad beiden staarten zijn, om ze te verbinden zijn ook de zijkanten in de vorm van de zwaluwstaart. Ook de hoek ten opzichte van de verticale as is 9,5 graden, alle verbindingen zijn zwaluwstaarten en dus zul je ook binnen in de verbinding een hoek van 9,5 graden vinden. Die kun je het gemakkelijkst maken met de lintzaag. Niet gemakkelijk maar wel vreselijk leuk.