De techniek van het stoombuigen
Stoombuigen is de techniek die wordt toegepast bij het buigen van massief hout. Het is arbeidsintensief, maar geeft als resultaat een uniek werkstuk, waarbij de tekening en structuur van het hout de vorm van het werkstuk volgt.
Salontafel uitgevoerd in iepenhout en glas, door Theo Ruigrok en Peter Schoneveld
Het buigen van hout met behulp van stoom bestaat uit 3 fasen.
Stomen
Bij het buigen van hout met behulp van stoom wordt gebruik gemaakt van luchtgedroogd hout, hout met een vochtgehalte van 14 à 18%. Het optimale vochtgehalte voor een goede plasticiteit bedraagt 25 à 30 %, het vezelverzadigingspunt. Dit vochtgehalte wordt verkregen door de stukken te stomen in een afgesloten kist, de stoomkist. Onder invloed van de warmte dringt het vocht diep door tot in de kern van het hout.
Hout wordt enigszins plastisch als het wordt verhit. Lignine, dat zich in de celwand van hout bevindt en de houtcellen bijeen houdt, wordt zacht als het warm wordt en hard als het koud wordt. De ideale temperatuur om hout te buigen is de temperatuur van 100 graden Celsius. Door gebruik te maken van stoom komt de warmte tot in de kern van het hout.
Buigen
Als het hout de juiste temperatuur heeft, wordt het met kracht om een mal heen gebogen, de zogenaamde buigmal. Om te voorkomen dat de vezels uit elkaar worden getrokken en het hout breekt tijdens het buigen wordt gebruik gemaakt van een stalen compressieband. Door het gebruik van een compressieband kunnen de vezels alleen nog worden ingedrukt en zal het hout, tijdens het buigen, niet meer breken.
Stabiliseren
Nadat het hout voldoende is afgekoeld wordt het vanaf de buigmal overgebracht naar de droogmal, om in de juiste vorm te kunnen drogen. Het gebogen hout heeft namelijk de neiging om terug te keren naar de oorspronkelijke vorm. De grootste stabiliteit wordt verkregen als het hout wordt terug gedroogd tot een vochtgehalte van 10 à 12%, dus een vochtgehalte lager dan de aanvangsvochtigheid van 14 à 18%.