Sander Hendriks, zelfstandig meubelmaker en docent meubelmaken bij meubelmakerij De Schrijn VOF, en Rolf Moerman, meubelmaker en oud-cursist van De Schrijn VOF, bespreken op deze pagina interessante boeken over hout en houtbewerken.
Boekbesprekingen Arts and Crafts Beweging
Rolf Moerman bespreekt drie boeken over de meubels en het meubels maken binnen de Arts and Crafts beweging: Boekbesprekingen Arts en Crafts beweging
Sam Maloof Woodworker
Auteur: Sam Maloof
Uitgave: Sam Maloof Woodworker
Taal: Engels
ISBN: 978-1-56836-509-1
Uitgeverij: Kodansha USA
Website uitgever: www.kodansha.com
Kopen via bol.com: Sam Maloof Woodworker
Een prachtig boek over het werk en leven van Sam Maloof. Eén van de weinige ambachtsmensen van wie het werk in musea te bewonderen is.
Als autodidact zag hij oplossingen waar geschoolde vakmensen zouden zeggen dat iets niet mogelijk zou zijn. Vanuit die kracht maakte hij werkstukken welke anders waren dan die van zijn tijdgenoten.
Hij groeide uit tot een icoon onder de meubelmakers. Velen zijn door hem geïnspireerd en zijn ontwerpen worden nog steeds nagemaakt.
Sander Hendriks
Complete Guide to Bandsaws
Auteur: Roland Johnson
Uitgave: Taunton's Complete Illustrated Guide to Bandsaws
Taal: Engels
ISBN: 978-1-60085-096-7
Uitgeverij: Taunton Press
Website uitgever: www.Taunton.com
Kopen via bol.com: Complete Illustrated Guide to Bandsaws
Een must om te lezen voor iedereen die een lintzaag wil kopen, er een heeft of er wel eens mee werkt. Dit boek beschrijft alle inns en outs over de lintzaag. Niet alleen bochtjes zagen, ook het schulpen van hout, zagen van fineer, kopieerzagen, verschillende zaaglinten, bandspanning en heel veel handige mallen tips en trucs om het maximale uit de lintzaag te halen komen aan de orde.
Sander Hendriks
Shop improvements
Auteur: Matthew Teague
Uitgave: Shop improvements from Fine woodworking
Taal: Engels
ISBN: 978-1-56158-891-6
Uitgeverij: Taunton Press
Website uitgever: www.Taunton.com
Kopen via bol.com: Shop improvements
Een boek met verzamelde artikelen uit het Amerikaanse blad voor houtbewerkers Fine Woodworking. Hierin staan talloze werkstukken/mallen beschreven met tekeningen tekst en foto's om zelf te maken om het maximale uit de werkplaats te halen. Hartverwarmend is de inventiviteit en creativiteit van de auteurs om hun soms bizarre ideeën te verwezenlijken. Door het lezen van dit boek wordt de eigen creativiteit opgepept!
Al met al een boek wat veel biedt voor de beginnende meubelmaker/houtbewerker. Drie kanttekeningen: het boek is van 2001 maar nog steeds up to date. Alles in inches en in het Engels, sommige meubels komen wat oubollig over (Amerikaanse stijl van 2001).
Sander Hendriks
Traditional Box projects
Auteur: Strother Purdy
Uitgave:Traditional Box Projects
Taal: Engels
ISBN: 978-1-60085-110-0
Uitgeverij: Taunton Press
Website uitgever: www.Taunton.com
Kopen via bol.com: Traditional Box Projects
Een heel boek over het maken van doosjes. Het perfecte project om je vaardigheden aan te scherpen. Alle verschillende technieken komen aan bod. Zwaluwstaarten, verstekken, inhakken van scharnieren enz. Doosjes zijn altijd leuk om te maken, en nog leuker om weg te geven. Op die manier ben je nooit klaar met het maken van doosjes.
Sander Hendriks
Machinale houtbewerking in theorie en praktijk
Auteur: J. Eppinga
Uitgave: Machinale houtbewerking in theorie en praktijk
Taal: Nederlands
ISBN: 978-9-01106-022-7
Uitgeverij: Noordhoff Uitgevers B.V.
Website uitgever: www.educatheek.nl
Kopen via bol.com: Machinale houtbewerking
Een mooi handboek over het machinaal bewerken van hout. Voor mensen die echt willen weten hoe het nu allemaal werkt. Alles over begrippen als zaaghoeken, tandsteek, machineslag en standtijd. Maar ook met veel nuttige tips en voorbeelden om het meeste uit je machine te halen.
Sander Hendriks
Chairmaking & Design
Auteur: Jeff Miller
Uitgave: Chairmaking & Design
Taal: Engels
ISBN: 978-0-85442-155-8
Uitgeverij: Linden publishing
Website uitgever: The Woodworkers's Library
Kopen via bol.com: Chairmaking & Design
Voor een meubelmaker is het maken van een stoel de ultieme uitdaging. Nou ja een stoel maken op zich is niet moeilijk, maar het maken van een goed zittende, fraai vormgegeven en constructief goede stoel wel.
Aan de hand van Jeff Miller lijkt alles zo helder en simpel. Met name de foto’s in dit boek waar Jeff in de weer is met zijn slimme mallen, maken dit boek een echte aanrader!.
Sander Hendriks
Workstations and Tool Storage
Auteur:The New Best of Fine Woodworking
Uitgave:Workstations and Tool Storage
Taal: Engels
ISBN: 978-1-56158-785-8
Uitgeverij: The Taunton Press
Website uitgever: www.Taunton.com
Kopen via bol.com: Workstations and Tool Storage
Wederom een uitgave van de makers van Fine Woodworking. Ook hier betreft het een verzameling van artikelen welke door de jaren heen in de fine woodworking zijn gepubliceerd.
Aangezien deze Amerikanen uitsluitend werkplaatsen in garages lijken te hebben, hebben zij altijd gebrek aan ruimte en gaan ze daar zeer creatief mee om. Dit boek is dus onmisbaar als je weinig ruimte hebt voor je eigen werkplaats. De keywords in dit boek zijn: Verplaatsbaar, multifunctioneel en ruimte besparend.
Sander Hendriks
The Complete Guide to Sharpening
Auteur: Leonard Lee (Lee Valley en Veritas gereedschap)
Uitgave: The complete Guide to Sharpening
Taal: Engels
ISBN: 978-1-56158-125-2
Uitgeverij: The Taunton Press
Website uitgever: www.Taunton.com
Kopen via bol.com: The complete Guide to Sharpening
Zoals de titel al aangeeft: a complete guide en dat geeft ook in één keer de diepgang van het boek weer. Het slijpen van gereedschap start met het begrip “scherp”. Dus in veel hoofdstukken vind men een verhandeling over de metallurgische aspecten met foto’s gemaakt met een elektronen microscoop. Het boek gaat ook in op de effecten van gereedschap op hout en specifiek op houtnerf. Schaven met de nerf mee of tegen de nerf in, welke hoek moet een bijtel hebben voor het goed kunnen schaven van de kopse kant van het hout etc.
Het hoofdstuk over beitels is volledig, dat wil zeggen, alle mogelijke beitels passeren de revue. Het hoofdstuk over schraapstalen zal menig houtbewerker aanspreken juist omdat het een zeer eenvoudig maar belangrijk stuk gereedschap is voor de afwerking van een werkstuk.
Het is een volledig en goed geschreven boek, maar niet een boek om van voor naar achter te lezen. Voor de houtbewerker is het een naslagwerk voor situaties waarin het gebruikte gereedschap niet meer scherp genoeg is en vervangen vooralsnog te duur.
Advies voor de startende of gemiddelde houtbewerker: tijdschriften zoals Fine Woodworking publiceren regelmatig over slijpen van beitels, schaaf beitels of schraapstalen. De informatie in die artikelen is meer dan voldoende om een mooie scherpe beitel te maken.
Rolf Moerman
Hand Tool Essentials: Refine Your Power Tool Projects with Hand Tool Techniques
Auteur: From THE editors of Popular Woodworking Magazine
Uitgave: Hand Tool Essentials
Taal: Engels
ISBN: 978-155870-815-0
Uitgeverij: Popular Woodworking Editors
Website uitgever: www.popularwoodworking.com
Kopen via bol.com: Handtool Essentials
Dit boek is een verzameling van artikelen uit het Amerikaanse Popular Woodworking tijdschrift. In de eerste hoofdstukken wordt een pleidooi gehouden om handgereedschap te gebruiken samen met elektrisch gereedschap.
Daarna gaan de auteurs in op een aantal handgereedschappen. Vooral de schaaf krijgt veel aandacht, de verschillende soorten en hun gebruik maar ook het praktische slijpen komen aan het bod. Zagen en hoe een westerse zaag weer te slijpen komen worden behandeld maar ook de Japanse zagen ontbreken niet. Bij de beitels gaat men echter niet in op de Japanse en Chinese beitels die tegenwoordig goed in Nederland te koop zijn.
Naast hoofdstukken over priemen, afteken gereedschap vind je aan het einde van het boek ook een paar hoofdstukken met tekeningen aan aanwijzingen voor het maken van werkbank, futselplank ed.
Al met al een prettig, praktisch boek waar je toch regelmatig tips in vind die erg handig zijn. Maar, het is in het Engels en inches, dus woorden boek en conversie tabelletje moet tijdens het lezen paraat naast je liggen.
Rolf Moerman
The Complete Book of Woodworking
Auteur: Diverse auteurs
Uitgave: The Complete Book of Woodworking
Taal: Engels
ISBN: 978-098006-887-0
Uitgeverij: Landauer Editors
Website uitgever: landauerpub.com
Kopen via bol.com: The Complete Book of Woodworking
Dit is een zeer compleet boek over meubelmaken, dat maakt het een goed boek voor beginners die bezig zijn om serieus aan houtbewerking te gaan doen.
Het boek kan ruwweg in drieën verdeeld worden, het eerste deel gaat over de werkplaats, hout, gereedschap en basis technieken. Speciale vermelding is het stukje over de terminologie van dehoutzagerijen. Typisch de termen die op de rekening staan bij het kopen van hout. Het tweede deel gaat over het hoe. Het derde deel geeft een groot aantal voorbeelden van projecten met tekening en suggesties hoe ze gemaakt kunnen worden. De projecten zijn allemaal te doen zonder gebruik van de grote machines.
Al met al een boek wat veel biedt voor de beginnende meubelmaker/houtbewerker. Drie kanttekeningen: het boek is van 2001 maar nog steeds up to date. Alles in inches en in het Engels, sommige meubels komen wat oubollig over (Amerikaanse stijl van 2001).
Rolf Moerman
Working with handplanes
Auteur: Diverse auteurs
Uitgave: Working with handplanes, The NEW BEST of Fine Woodworking
Taal: Engels
ISBN: 1-56158-748-6
Uitgeverij: The Taunton Press
Website uitgever: www.Taunton.com
Kopen via bol.com: Working with handplanes
Dit boek is een compilatie van artikelen over schaven uit het tijdschrift Fine Woodworking.
Het behandelt schaven in categorieën: de schaven die op de werkbank horen, de schaven om planken te vlakken, de aparte schaven, spaken schaven, schraapstalen en in de laatste categorie de schaven die je zelf kunt maken zoals bijvoorbeeld schaven om profielen te maken.
Het eerste hoofdstuk geeft een aantal goede adviezen over de nauwkeurigheid en over het slijpen van de bijtel, goed om door te lezen. In de daarop volgende hoofdstukken wordt een schaaf besproken. Als er varianten van een schaaf bestaan dan worden de nummers genoemd (in het Stanley systeem lopen de nummers van 1 tot 8, 1 de kleinste en 8 de langste). Dit maakt het boek overzichtelijk en volledig.
Je zult ook hoofdstukken vinden over de futselplank, het afstellen van de schaaf, hoe je de hoeken van een raam kunt schaven, schaven van hout met moeilijke nerf/vezel.
Alhoewel er veel instaat over de hoeken waaronder de bijtel geslepen moet worden is dit niet echt belangrijk voor beginnende meubelmaker. Wel belangrijk zijn de stukjes over de enigszins rond geslepen bijtel.
In de diverse hoofdstukken staat advies over welke schaven een beginnende meubelmaker moet hebben: eentje om veel hout weg te halen, een schaaf om de plank vlak te maken en een schaaf om de plank "schuurpapier"glad te maken. Tel daarbij het blokschaafje en je hebt de 4 belangrijkste.
Een zeer goed advies uit het boek: als je machines gebruikt, gebruik een schaaf om de machineslag weg te halen.
Al met al een boek om in de boeken kast te hebben maar niet om van voor naar achteren door te lezen. Het staat bol van de foto's. Plaatjes kijken geeft aan wat je wilt lezen.
Rolf Moerman
WOODWORK a step-by-step photographic guide to successful woodworking
Auteur: Senior editor Gareth Jones
Uitgave: WOODWORK a step-by-step photographic guide to succesful woodworking
Taal: Engels
ISBN: 0-75664-306-6
Uitgeverij: DK Publisching
Website uitgever: www.dk.com
Kopen via bol.com: Woodwork
Qua gewicht is dit waarschijnlijk een van mijn zwaarste boeken. Het is een hele goede introductie tekst vol met foto's. De opbouw is logisch: eerst de gereedschappen, verdeeld in hand gereedschap, elektrisch gereedschap en stationaire machines. Dan volgen de technieken van het meubelmaken waarbij een groot deel gaat over de diverse verbindingen.
Daarna komen de diverse houtsoorten aan de beurt. Duidelijk is aangegeven welke houtsoorten worden bedreigd met uitsterven. In deze sectie van het boek worden ook de zachthout soorten besproken.
In de laatste sectie van het boek worden een aantal projecten besproken van eenvoudig tot moeilijk.
Alle belangrijke elementen van het hout bewerken worden besproken in 2 a 3 pagina's. Verwacht dus geen gedetailleerde bespreking van een gereedschap of een techniek, er is echter voldoende detail om te begrijpen waar het gebruikt wordt en om zelf uit te proberen. De vele foto's zijn een belangrijk hulpmiddel.
Wil je goed gebruik kunnen maken van het boek dan is het absoluut noodzakelijk om de moeite te nemen om Amerikaanse termen te vertalen. Een goed uitgangspunt is de index van termen aan het einde van het boek. Als een gereedschap of techniek interessant lijkt om te proberen zoek dan verder in de projecten waar het hoogstwaarschijnlijk een keer gebruikt wordt. Bestudeer de foto's goed want ze zijn gedetailleerd en vaak close up. Probeer alle foto's in een sectie te relateren aan een project of een tekening. Nog een laatste advies: sommige gereedschappen zul je waarschijnlijk nooit willen aanschaffen, bv. de ploegschaaf. Bekijk welk alternatief je hebt om hetzelfde resultaat te bereiken.
Mijn conclusies: Een uitstekend introductie boek over het hele scala van houtbewerken, de foto's zijn integraal onderdeel van de uitleg en erg belangrijk. De machines die (spaarzaam) worden gebruikt zijn allemaal op de Nederlandse markt te koop, net als de gebruikte houtsoorten.
Rolf Moerman
Practical Design: Solutions and Strategies
Auteur: De auteurs van Fine woodworking
Uitgave: Practical Design: Solutions and Strategies
Taal: Engels
ISBN: 1-56158-344-8
Uitgeverij: Taunton press
Website uitgever: www.taunton.com
Kopen via amazon: Practical Design
Veel van de houtbewerking boeken gaan over de technieken en de gereedschappen. Dit boek gaat over het ontwerpen van meubels. De eerste hoofdstukken gaan over schetsen en het maken van een model. Dan volgt een stuk over de nerf van het hout met aandacht hoe de nerf in je meubel ontwerp past. Vragen gedurende het ontwerp proces zoals welke houtverbinding is sterk worden ook behandeld.
De afmetingen van tafels wordt behandeld, hoeveel ruimte heb je nodig aan een tafel om één persoon comfortabel te laten zitten. In wezen gaat de schrijver uit van een generiek tafel ontwerp wat gebruikt kan worden om een mooie en praktische tafel te maken. In deze hoofdstukken gaat men ook in op lades in de tafel en hoe rekening te houden met het uitzetten van hout. De volgende secties gaan over kasten en stoelen en de ontwerp richtlijnen daarvoor. Het boek is al wat ouder en heeft geen sectie over CAD programma's. De ontwerp principes zijn tijdloos en horen bijna tot de standaard vocabulaire van een meubelmaker.
Een paar opmerkingen: Het boek is een serie artikelen uit het Finewoodworking tijdschrift maar goed geredigeerd tot een samenhangend boek. Het is in het Engels met inch maten. De artikelen zijn deels ook op het internet te vinden, na wat zoekterm is het boek ook in PDF formaat beschikbaar.
Rolf Moerman
Understanding Wood Finishing, How to Select and Apply the Right Finish
Auteur: Bob FlexnerUitgave: Understanding Wood Finishing, How to Select and Apply the Right Finish
Taal: Engels
ISBN: 978-1-56523-566-3
Uitgeverij: Independent Publishers Group
Kopen via bol.com: Understanding Wood Finishing
Dit boek wordt door een van de schrijvers in het blad Finewoodwork ing het standaard werk voor afwerking genoemd. Ik kan het daar mee eens zijn. Voor de houtbewerkers die een gedegen inzicht willen krijgen in de diverse afwerkingsmiddelen is het een vademecum aan informatie.
Het boek staat vol met foto’s, soort van notities in de kantlijn en vele overzichten in tabel vorm. Goed gestructureerd en overzichtelijk. Het grootste nadeel voor de Nederlandse houtbewerker is dat het boek in het Amerikaans is en er geen Nederlandse vertaling bestaat. Ook de merknamen zijn Amerikaans en dus niet in Nederland te koop. Je moet het boek niet van voor naar achter lezen maar als een naslagwerk gebruiken. Het zou goed zijn om je eigen vertaallijst te maken. Mijn voorstel: bij interesse wil ik graag helpen met het maken van de lijst.
De schrijver start met de voorbereiding van het hout. Daarin behandeld hij schuurpapier, kwasten en verfspuiten (voor lak/vernis). Daarna gaat hij verder met het kleuren van het hout. Waar wij Nederlanders het woord “kleurstof” gebruiken maakt de auteur een duidelijk verschil tussen pigment en “dye” (kleurstof). Hij geeft dan aan wat de verschillen zijn en wat het effect ervan is op het hout. Ook in dit hoofdstuk beschrijft hij de problemen die we regelmatig tegenkomen als houtbewerker en geeft de oplossing.
Dan volgen een aantal verschillende afwerkings middelen zoals: olie, wax, schellak, lak, vernis, twee componenten afwerking. Elke categorie verdeeld hij onder in subcategorieën die de lezer in staat stellen om te bepalen wat het beste van toepassing is op zijn/haar werkstuk. Deze serie van hoofdstukken eindigt met een soort van beslissingsboom om je afwerking te kiezen.
Er is een hoofdstuk gewijd aan verschillende soorten hout zoals eik, esdoorn ed.
Het einde van het boek wijdt een paar hoofdstukken aan de topcoat (glanzend/zijdeglans), het repareren van een afwerking, hout wat buiten gebruikt wordt en afbijtmiddelen.
Het boek is zeer de moeite waard om in de werkplaats te hebben als je begint met afwerken. Een Nederlandse vertaling zou erg prettig zijn maar een verklarende woordenlijst zal ook prima voldoen.
Rolf Moerman